- ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ 6ΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ
- ΜΟΥΣΕΙΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ «ΠΑΥΛΟΣ ΒΡΕΛΛΗΣ»
Μια σημαντική επίσκεψη ήταν αυτή στο μουσείο ελληνικής ιστορίας «Παύλος Βρέλλης», ένα μουσείο που εκπληρώνει δύο στόχους. Την απτή αναφορά στην ελληνική ιστορία μέσα από τα κέρινα ομοιώματα και την προβολή της Ηπείρου και της Ελλάδας στα πέρατα του κόσμου μέσω των χιλιάδων επισκεπτών που το επισκέπτονται κάθε χρόνο.
Σε ένα θαυμάσιο κτίριο, δείγμα παραδοσιακής αρχιτεκτονικής, κατάλληλα διαμορφωμένο σε διάφορα επίπεδα ξεναγηθήκαμε από τον γιο του καλλιτέχνη Παύλου Βρέλλη, Κωνσταντίνο μέσω των κέρινων ομοιωμάτων σε διάφορες περιόδους της ελληνικής ιστορίας.
Μετά μιλήσαμε για τον πολυετή κόπο που κατεβλήθη ώστε να ολοκληρωθεί το μουσείο, αλλά και το πολύπλευρο ταλέντο του μεγάλου Ηπειρώτη καλλιτέχνη.
Ήταν από τις επισκέψεις που νοιώσαμε με τον πιο εύγλωττο τρόπο, το τι μπορεί να κάνει ένας άνθρωπος όταν θέλει κάτι πολύ.
Και πόσο σε αυτούς τους ανθρώπους πραγματικά οφείλουμε πολλά.
3. ΤΟ ΤΣΙΠΟΥΡΟ
Το τσίπουρο των Ελλήνων, το ποτό της παρέας, του γάμου, της χαράς, του γλεντιού αλλά και η παρέα στα βάσανα και τη λύπη.
Το απόσταγμα των στέμφυλων της αμπέλου με τις διάφορες ονομασίες στις περιοχές της Ελλάδας (τσικουδιά στην Κρήτη, ζιβανία στην Κύπρο).
Μάθαμε και ζήσαμε την διαδικασία παραγωγής μέσα από τα «καζάνια» που έστησαν για την 7η γιορτή τσίπουρου, το τμήμα παραδοσιακών χορών του Πνευματικού Κέντρου Δήμου Ιωαννιτών.
Μιλήσαμε για τις πλευρές που πλαισιώνουν την διαδικασία παραγωγής του, για ιστορίες που λένε και λέγανε τις μέρες που απόσταζαν και γλεντήσαμε με τους χορευτές και την ορχήστρα του συγκροτήματος
4. ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ ΣΤΑ ΓΙΑΝΝΙΝΑ
Με ένα καθαρά ηπειρώτικο τρόπο γιόρτασε η εκπομπή μας, τις γιορτές του Δωδεκαημέρου.
Πέντε κλαρίνα, εφτά τραγουδιστές, καλή παρέα, κέφι και χορός ήταν η βασική συνταγή για μια ωραία παραδοσιακή στιγμή που μετέφερε, μέσω της μουσικής, τους τηλεθεατές σε πολλά μέρη της Ηπειρωτικής γης.
Συμμετείχαν ονόματα όπως: ΚΛΑΡΙΝΑ: Γρηγόρης Καψάλης, Κώστας Βέρδης, Νίκος Καψάλης, Θωμάς Χαλιγιάννης, Θανάσης Χριστόπουλος, ΤΡΑΓΟΥΔΙΣΤΕΣ: Γιάννης Παπακώστας, Νίκος Δάσκαλος, Κώστας Γεροδήμος, Γιώργος Πατσούρας, Νίκη Παπαγεωργίου, Νίκος Τομαράς κ.α. που ενώθηκαν με άλλους αξιόλογους μουσικούς σε ένα δίωρο μουσικό πρόγραμμα.
Και όταν καλοί χορευτές προστέθηκαν στο γλέντι όλοι ζήσαμε κάτι αξέχαστο, αυτές τις χρονιάρες μέρες.
5. ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ ΣΕ ΔΩΔΩΝΟΧΩΡΙΑ
Στα Δωδωνοχώρια πήγαμε ένα ανοιξιάτικο απόγευμα και ξεκινήσαμε από το χώρο του αρχαίου θεάτρου.
Η περιοχή της Δωδώνης αποτελεί πανάρχαια κοιτίδα του Ελληνισμού και ήταν χώρος μεγάλης λατρευτικής παράδοσης. Το μαντείο, λειτούργησε από την εποχή του Χαλκού περίπου 2600-1100 π.Χ. (αρχικά λατρεύοντας την Μεγάλη θεά και αργότερα τον Δία), έως το τέλος του 4ου μ.Χ. αιώνος, που την λατρεία του Διός διαδέχεται η Χριστιανική. Η μεγάλη λατρευτική παράδοση της ιερής φυγού (βελανιδιάς) και των αρχαίων κτισμάτων, συνεχίζεται από τον 4° αιώνα μ.Χ. με την Χριστιανική πίστη, όπως αποδεικνύεται από τα ερείπια της χριστιανικής βασιλικής του 5ου και 6ου αιώνος.
Εκτός του μαντείου, ο περιβάλλων χώρος αναπτύχθηκε με την δημιουργία θεάτρου, βουλευτηρίου, ναούς και βωμούς στην θέμιδα και Αφροδίτη και πρυτανείο.
Αυτά γνωρίσαμε με την συνδρομή του Ηπειρώτη λογοτέχνη κ. Παναγιώτη Τζόβα.
Μετά επισκεφτήκαμε τον χώρο που πέρασε ο Πατροκοσμάς, μερικά από τα χωριά όπως τους Μελιγγούς με την εκκλησία και το μουσείο και καταλήξαμε στους Δραμεσιούς όπου ο κ. Γιώργος Μπέλλος μας μίλησε για την μουσικοχορευτική παράδοση της ευρύτερης περιοχής και με το συγκρότημά του, μας τραγούδησαν μερικά από τα τραγούδια του τόπου.
6. ΣΤΟ ΠΑΠΙΓΚΟ ΣΤΟ ΜΑΧΑΛΑ
Μια από τις πιο ωραίες εκπομπές μας γυρίσαμε στο Μικρό και Μεγάλο Πάπιγκο του Ζαγορίου.
Ένα παραδοσιακό χωρίο που μόνο η εικόνα θα έφτανε για πολλές εκπομπές.
Όμως με τον κ. Κάκη Τσουμάνη επισκεφτήκαμε και μάθαμε για τις εκκλησίες και τα ξωκλήσια, τις πλατείες, την μοναδική αρχιτεκτονική, τους ευεργέτες και τους σημαντικούς ανθρώπους του τόπου, την ξενιτιά και την επιστροφή των παλιότερων κατοίκων.
Γνωρίσαμε τα μέρη που περιβάλουν το χωριό, με τα μεγάλα βάραθρα και τη Δρακόλιμνη που είχαμε επισκεφτεί λίγους μήνες πριν.
Πήγαμε στις «κολυμπήθρες» και καταλήξαμε σε ένα καφενείο όπου μιλήσαμε για τους παλιούς γάμους και τα μουσικά συγκροτήματα που γλεντούσαν τους κατοίκους στα πανηγύρια.
Ειδικά για το γάμο, παρακολουθήσαμε όλη τη διαδικασία μέσα από τον γάμο του κ Χαριτάκη Παπαϊωάννου, που έγινε πριν λίγα χρόνια στο χωριό.
Ο ίδιος ο κ. Παπαϊωάννου μας μίλησε για την πλούσια χλωρίδα και πανίδα της περιοχής και μας έδωσε μοναδικές δικές του καταγραφές από το αγριόγιδο και την αρκούδα της περιοχής.
Και ένα ιδανικό τελείωμα της επίσκεψης ήταν τραγούδια του Ζαγορίου, που τραγουδήσαμε μαζί με την ορχήστρα του Γιώργου Πατσούρα και Μιχάλη Μπραχόπουλου, αρχίζοντας φυσικά με το «στο Πάπιγκο στο μαχαλά είναι μια κρύα βρύση…»
7. ΗΠΕΙΡΩΤΕΣ ΤΗΣ ΒΕΝΕΤΙΑΣ ΚΑΙ ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ ΤΩΝ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ
Με ένα δικό της τρόπο γιόρτασε η εκπομπή μας την 94η επέτειο της απελευθέρωσης των Ιωαννίνων. Από τη μια επισκεπτόμενη δύο εκθέσεις με σπάνιο υλικό και μετά παρακολουθώντας την χορευτική παράσταση του συγκροτήματος ΠΚ δήμου Ιωαννιτών προς τιμή του Προέδρου της Ελληνικής Δημοκρατίας κ. Κάρολου Παπούλια.
Η πρώτη αφορούσε σπάνια και σημαντικά έγγραφα των Ελλήνων που έζησαν και έδρασαν στη Βενετία. Έγγραφα που αφορούσαν σε διάφορους τομείς της οικονομικής, κοινωνικής, πολιτιστικής και πολιτικής ζωής τους
Ξεναγός μας ήταν ο καθηγητής του Τμήματος Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων κ. Γιάννης Μαυρομάτης.
Η επόμενη έκθεση ήταν του Πολεμικού Μουσείου και αναφέρονταν σε στοιχεία και πλούσιο υλικό του Ελληνοϊταλικού Πολέμου του 1912-13
Ξεναγός μας σε αυτή ήταν ο κ. Θεόδωρος Τζίφας, Μουσειολόγος και Γλύπτης, της 1ης Εφορίας πολεμικού Μουσείου.
Τα δύο τελευταία γεγονότα έλαβαν χώρα στο μουσείο της Εταιρείας Ηπειρωτικών Μελετών, η οποία και φιλοξένησε την εκπομπή μας.
8. ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ ΣΤΟ ΚΕΦΑΛΟΒΡΥΣΟ
Στο βλαχοχώρι, το Κεφαλόβρυσο (Μιτζιτιέ) πήγαμε για μια εκπομπή της Άνοιξης.
Κάτοικοι του χωριού, μας μίλησαν για ότι είχε σχέση με την εκπομπή μας.
Την ιστορία, τα σημαντικά κτίσματα, τους βοσκούς και τα κοπάδια, τους χορούς, τη μουσική, το γάμο, τα πανηγύρια, την εκκλησία και το έργο της κ.α
Τραγούδησαν τραγούδια στα «βλάχικα» και στα ελληνικά και χόρεψε το συγκρότημά τους με τη συνοδεία ντόπιας ορχήστρας.
Φυσικά δεν αρνηθήκαμε να συμμετάσχουμε στο γλέντι που στήθηκε για να μας καλωσορίσουν.
9. Η ΤΕΧΝΗ ΤΟΥ ΚΛΑΡΙΝΟΥ ΜΕ ΤΟΝ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟ ΑΡΚΑΔΟΠΟΥΛΟ
Έναν από τους σημαντικότερους μουσικούς, δεξιοτέχνη του παραδοσιακού κλαρίνου, άξιο εκπρόσωπο της νέας γενιάς, γνωρίσαμε σε εκείνη την εκπομπή. Τον Αλέξανδρο Αρκαδόπουλο. Μάθαμε για την ζωή τους, τις απόψεις του, την πορεία και τις στόχους του.
Σεμνός, μετρημένος και συστηματικά εργατικός.
Αναμενόμενη και η αναγνώριση, καθώς και οι σημαντικές συνεργασίες.
Παράλληλα γνωρίσαμε και στοιχεία από τη δράση του Συνδέσμου Ζαγορισίων Ιωαννίνων, από τον Πρόεδρό του κ. Πολύβιο Καρρά.
Ό λόγος ήταν ότι ο Σύνδεσμος διοργάνωσε την πετυχημένη συναυλία με τον Α. Αρκαδόπουλο, πολλά τραγούδια από την οποία απολαύσαμε στη συνέχεια.
10. Η ΕΚΠΟΜΠΗ «ΕΝ ΧΟΡΩ» ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΣΥΝΔΙΑΣΚΕΨΗ ΓΙΑ ΤΟ ΛΑΪΚΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟ.
Μια σημαντική στιγμή, αφού η εκπομπή απετέλεσε θέμα σε ευρωπαϊκή συνδιάσκεψη στην Αθήνα, για τον τρόπο προσέγγισης και παρουσίασης του αντικειμένου.
Επρόκειτο για την ευρωπαϊκή συνδιάσκεψη και έκθεση που πραγματοποίησε ο ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ με θέμα: «Προστασία και αξιοποίηση της πολιτισμικής κληρονομιάς από τους οργανισμούς αυτοδιοίκησης στην Ευρωπαϊκή Ένωση»
Μια διοργάνωση δηλαδή που είχε αναφορά στο αντικείμενο που κινείται η εκπομπή μας όλα αυτά τα χρόνια και δεν είναι άλλο από τον γενικότερο χώρο του Λαϊκού μας Πολιτισμού.
Συγκεκριμένα στην τελευταία συνεδρία του τριημέρου με θέμα: ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ – MARKETING και ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΒΟΛΗ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, κλήθηκαν να παρουσιάσουν την άποψή τους για: «Το πολιτιστικό μάρκετινγκ: η κα Μαρία Ψαρρού –, για την «Συμβολή του "Αθήνα 9.84" στην προβολή του πολιτισμού» - ο Πρόεδρος του σταθμού κ. Αθανάσιος Καφέζας,
για το ρόλο της ΕΡΤ στην προβολή του πολιτισμού» - ο Πρόεδρό της κ. Χρήστος Παναγόπουλος
και «για τη συμβολή των τηλεοπτικών σταθμών στην καταγραφή και αξιοποίηση της μουσικοχορευτικής κληρονομιάς και ο ρόλος των τοπικών σταθμών, το παράδειγμα της εκπομπής «εν χορώ», εμείς.
Ήταν η τρίτη φορά που η εκπομπή αποτελεί θέμα συνεδρίου μετά από διεθνές συνέδριο στα Χανιά υπό την αιγίδα των Υπουργείων Παιδείας και Πολιτισμού και από συνέδριο στον Τύρναβο
Ήταν ομολογουμένως μια σημαντική στιγμή για την πορεία της εκπομπής αυτά τα χρόνια αφού η δουλεία που γίνεται από μας, τους συνεργάτες και το σταθμό δείχνει να έχει πάρει, πιστεύουμε, ένα δρόμο καλό.
Τέλος δεν χάσαμε την ευκαιρεία να προβάλουμε παράλληλες δραστηριότητες της Συνδιάσκεψης.
11. ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΤΟΥ ΜΩΡΙΑ ΚΑΙ ΤΗΣ ΗΠΕΙΡΟΥ ΜΕ ΤΟΝ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΛΑΛΕΖΑ
Έναν από τους σημαντικότερους εκπροσώπους της νέας γενιάς των τραγουδιστών στη χώρα μας και μια από τις ωραιότερες μουσικές συντροφιές ζήσαμε εκείνο το ανοιξιάτικο απόγευμα.
Τον Μωραϊτη τραγουδιστή Παναγιώτη Λάλεζα, συνεπικουρούμενο από τους εξαιρετικούς κλαρινίστες εκπροσώπους των γενιών των. Του Γρηγόρη Καψάλη και του Αλέξανδρου Αρκαδόπουλου, ο οποίος μας φιλοξένησε στο σπίτι του.
Η κουβέντα και η ορμή των νεότερων συναντούσε την πείρα του παλιότερου σε μια απολαυστική συζήτηση.
Και όταν άρχισαν τα όργανα….. Εκεί δεν χρειάζονταν λόγια. Μόνο αυτιά.
Για την εκπομπή συνεργαστήκαμε με τον Σύνδεσμο Ζαγορισίων Ιωαννίνων.
12. ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑΤΟΣ ΠΚΔΙ (Η ΓΟΝΙΜΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΦΥΣΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΖΩΗΣ ΣΤΟ ΛΑΪΚΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟ)
Εν χορώ περάσαμε εκείνη την ανοιξιάτικη εκπομπή, μαζί με τραγούδια και δρώμενα που παρουσίασαν οι χορευτές του Τμήματος Παραδοσιακών Χορών του Πνευματικού Κέντρου Δήμου Ιωαννιτών μέσα από την ετήσια παράστασή τους με θέμα την «Γονιμότητα της Φύσης και της Ζωής στη Λαϊκή μας Παράδοση»
Μια παράσταση από ένα συγκρότημα που ξέρει με σταθερά βήματα να συνεχίζει την δύσκολη μα τόσο όμορφη πορεία προς τα Παραδομένα.
Το συγκρότημα για χρόνια παρουσιάζει εκτός άλλων θεματικές μουσικοχορευτικές παραγωγές:
2001 «Η Άνοιξη και ο Έρωτας», 2002 «Έθιμα της Πασχαλιάς στην Ελλάδα», 2003 «Περιγελαστικοί και σκωπτικοί χοροί» και «Μουσικοχορευτική παράδοση ορεινών περιοχών της χώρας», 2004, Ο «Κύκλος της Ζωής στην Παράδοση της Ελλάδας», 2005, «Έθιμα και γιορτές στου χρόνου τα γυρίσματα», 2006 «Οι αντρικοί, γυναικείοι και αντικριστοί χοροί της Ελλάδας» και 2007 η «Γονιμότητα της Φύσης και της Ζωής στη Λαϊκή μας Παράδοση»
Παραγωγές που έχουμε παρουσιάσει από την εκπομπή μας.
Για πάνω από δυόμισι ώρες σχεδόν 300 χορευτές των 16 τμημάτων του Συγκροτήματος παρουσίασαν 60 χορούς από όλη την Ελλάδα, ερμήνευσαν 20 τραγούδια (από τους μεγαλύτερους αριθμούς που έχουν ερμηνευθεί σε παραστάσεις) και αναπαράστησαν 6 έθιμα και δρώμενα, που παρακολούθησαν άνω των 800 θεατών.
Μια ιδιαίτερα ευχάριστη στιγμή ήταν η παρουσίαση «Γυμναστικών Επιδείξεων» από τα παιδιά του Δημοτικού, ενώ στα σημαντικά σημεία του προγράμματος συγκαταλέγεται η σκηνική αναπαράσταση των εθίμων του «Ζαφείρη» της Ηπείρου, των «Χελιδονισμάτων» της Ελλάδας, του «Σταύρι- Σταύρι βότανε» της Θεσσαλίας, των «Μπαμπαριών» της Φλώρινας και του χορού του θερισμού «Σαρήκιουζ» του Πόντου.
Επίσης η παρουσίαση χορών και η ερμηνεία τραγουδιών από τους χορευτές, που αφορούσαν στην παράδοση δυο σημαντικών κομματιών του Ελληνισμού που ζουν και στην Ήπειρο, αυτής των Ποντίων και των Σαρακατσαναίων,
13. ΔΡΟΣΟΠΗΓΗ (ΚΑΝΤΣΙΚΟ) ΚΟΝΙΤΣΑΣ (ΣΤΗ ΓΗ ΤΩΝ ΜΑΣΤΟΡΩΝ ΚΑΙ ΤΗΣ ΠΕΤΡΑΣ
‘Ήταν μια εκπομπή σταθμός στην πορεία μας. Η πιο δύσκολη τεχνικά και ίσως η σημαντικότερη από όσες έχουμε πραγματοποιήσει.
Με τη συνεργασία της Αδελφότητας Δροσοπηγιωτών, για μήνες προετοιμάσαμε τα γυρίσματα και όταν πήγαμε εκεί ήταν όλα έτοιμα.
Φίλοι και ειδικοί που μας μίλησαν, για το χωριό, τους μαστόρους της πέτρας, τα κτίσματα, την παράδοση, τις ασχολίες, το τσίπουρο, τον εμφύλιο και πάρα πολλά άλλα.
Παράλληλα, σπάνιο οπτικοακουστικό υλικό προβλήθηκε και συνέδεσε το παρελθόν , με το παρών.
Κάτοικοι χόρεψαν με τη συνοδεία του Κώστα. Χαλκιά στην πλατεία, κυρίες τραγούδησαν τραγούδια της περιοχής και όλα κατέληξαν, φυσιολογικά, σε γλέντι.
Και όταν νύχτα πήραμε το δρόμο του γυρισμού έκδηλη ήταν η αίσθησή μας ότι με τη βοήθεια των κατοίκων των χωριών μας, πολλά θα είναι αυτά που θα καταφέρουμε να καταγράψουμε ώστε να γίνουν κοινό κτήμα
14. ΕΛΛΗΝΕΣ ΕΡΜΗΝΕΥΤΕΣ: ΧΡΗΣΤΟΣ ΤΖΙΤΖΙΜΙΚΑΣ
Έναν σημαντικό Έλληνα παραδοσιακό ερμηνευτή συναντήσαμε στην τελευταία εκπομπή της 7ης περιόδου. Ιδρυτικό μέλος του συγκροτήματος «ΤΕΡΙΡΕΜ» που πριν από χρόνια σηματοδότησε κατά πολύ το μέλλον της νεότερης γενιές μουσικών.
Ακολούθησε ενδιαφέρουσα καριέρα και συνεργάστηκε με σημαντικούς καλλιτέχνες, χωρίς να απαρνηθεί τις αρχές του.
Αφού μιλήσαμε για αυτά και άλλα πολλά τραγούδησε για όλους μας ωραία τραγούδια, πάνω σε παραδοσιακά πατήματα, με τη συνοδεία του κλαρίνου και της ορχήστρας του Κώστα Βέρδη, αποτελούμενη επίσης από τον Βαγγέλη Βέρδη, Μιχάλη Σκόρδο, Βασίλη Τριάντο και Βασίλη Αβραάμ, στον χώρο του «Πολυθεάματος» Ιωαννίνων.