ΕΝ ΧΟΡΩ, 4Η ΠΕΡΙΟΔΟΣ (2003- 04).

1. ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ 3ΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ

2. ΣΥΛΛΟΓΟΙ ΖΑΓΟΡΙΣΙΩΝ ΚΑΙ ΣΥΡΡΑΚΙΩΤΩΝ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ.

Στην εκπομπή αναφερθήκαμε στη δράση δυο ιδιαίτερα δραστήριων συλλόγων που εκπροσωπούν χωριά ή ομάδες χωριών με πλούσιο πολιτιστικό παρελθόν, αλλά έχουν την ιδιαιτερότητα να εδρεύουν στην πόλη, στα Γιάννινα.

Καλεσμένοι ήταν οι Πρόεδροι των δύο συλλόγων.

Ο κ Πολύβιος Καρράς των Ζαγορισίων μας μίλησε για το σύλλογο, το τμήμα παραδοσιακών χορών, τις διακρίσεις του, το εκδοτικό του έργο, της παραστάσεις ειδικής θεματολογίας και της παράλληλες εκδηλώσεις με διαλέξεις βραβεύσεις και άλλα.

Ο κ Μιχάλης Αυδίκος των Συρρακιωτών, μας μίλησε για τον σύλλογο, το τμήμα παραδοσιακών χορών με τις διακρίσεις σε Ελλάδα και εξωτερικό και την προβολή του μέσω των κρατικών τηλεοπτικών σταθμών, τις εκδόσεις με κασέτες , cd, ντοκιμαντέρ, εφημερίδα και τέλος για το πόσο δύσκολο είναι να επιβιώσει ένας τέτοιος σύλλογος παρ ότι η δράση του είναι αποδεδειγμένη και πετυχημένη σε τόσους τομείς όπως οι παραπάνω.

3. ΦΘΙΝΟΠΩΡΟ ΣΤΑ ΚΤΙΣΜΑΤΑ ΠΩΓΩΝΙΟΥ.

Επιτόπια καταγραφή ήταν η 2η εκπομπή μας σε μια από τις άκρες της Ηπείρου και της Ελλάδας, και έχει πολλές τέτοιες ο τόπος μας.

Στα Κτίσματα Πωγωνίου, μια ανάσα από τα σύνορα με την Αλβανία.

Οι κάτοικοι μας υποδέχτηκαν, μας μίλησαν για τον τόπο, θυμήθηκαν περασμένα χρόνια με τις δυσκολίες αλλά και τις γιορτές και τα πανηγύρια.

Μάθαμε για το πολυφωνικό τραγούδι και είδαμε πως φοριέται η φορεσιά τους.

Εκείνη η επίσκεψη είχε όμως ένα ωραίο τελείωμα. Τσίπουρο, χορό και τραγούδι με το συγκρότημα του Τάκη Χαλκιά.

Ένα δηλαδή Ηπειρώτικο τελείωμα μιας επίσκεψης.

4.ΙΝΔΙΚΗ ΜΟΥΣΙΚΗ

Ένας τομέας της εκπομπής μας, είναι αυτός της προβολής στοιχείων του πολιτισμού, άλλης περιοχής της Ελλάδας, εκτός της Ηπείρου, ή άλλων λαών. Έτσι μας δύνεται η δυνατότητα πέρα του ότι να γνωρίσουμε κάτι καινούριο να μπορούμε να βρούμε τα κοινά σημεία με ανθρώπους που βρίσκονται μακρύτερα μας χρησιμοποιώντας την κοινή γλώσσα της μουσικής και του χορού.

Έτσι καλεσμένοι μας ήταν μερικοί από τους σημαντικότερους Ινδούς μουσικούς με ενδιάμεσο κρίκο τον Γιαννιώτη μουσικό κ Γιώργο Ευαγγέλου και μιλήσαμε για την Ινδική μουσική, ενώ ακούσαμε μερικά πολύ σημαντικά δείγματα της ινδικής κλασικής μουσικής.

Η χώρα αυτή διαθέτει μια από τις πλουσιότερες στον κόσμο μουσικές κληρονομιές που είναι ποικίλη και πολύπλοκη, αρχαία αλλά και διαρκώς εξελισσόμενη, αλληλένδετη με την καθημερινότητα αν και εμποτισμένη με μεταφυσικές έννοιες και μηνύματα.

Η ινδική μουσική είναι μια ένωση ήχων και μουσικών ιδιωμάτων που προέρχονται από πολλές κουλτούρες: από τους νομάδες των ερήμων, από τις φυλές της ζούγκλας, από τους κατοίκους των χωριών στις πλαγιές των πιο ψηλών βουνών της Γης αλλά και από τους απογόνους των αυλικών μουσικών στις μεγαλουπόλεις.

Στην τελευταία κατηγορία ανήκει η ινδική κλασική μουσική, που γι αυτή μιλήσαμε και αντλεί τις πηγές της από τις αρχαιότερε ς μουσικές παραδόσεις.

5. ΚΟΝΙΤΣΑ

Στις σημαντικές μας καταγραφές, και ποια θα μπορούσαμε να πούμε ότι δεν είναι σημαντική όταν πρόκειται για καταγραφή ζωής και πολιτισμού, είναι αυτή της Κόνιτσας.

Ξεκινήσαμε με μια εξαιρετική προσέγγιση του καθηγητή του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων κ. Βασίλη Νιτσιάκου για την ιστορία της, το σημαντικό στίγμα της στο χώρο, το φημισμένο παζάρι της και μετά πήγαμε στην Κόνιτσα. Είδαμε και μιλήσαμε για πολλά. Τα γεφύρια, τα μουσεία, ιστορικά μνημεία όπως το σπίτι της Χάμκως, μητέρας του Αλή Πασά, την φορεσιά, τα τραγούδια κ.α.

Παράλληλα η χορωδία του Πνευματικού Κέντρου της Κόνιτσας με τη συνοδεία του συγκροτήματος του Θανάση Χριστόπουλου τραγούδησε για την εκπομπή μας και κάπως φυσιολογικά το γυρίσαμε και λίγο στο χορό, στο τέλος, ως είθισται.

6. ΣΟΥΛΙ «ΣΤΗ ΓΗ ΤΩΝ ΠΟΛΕΜΙΣΤΩΝ»

Λίγο αργότερα πήγαμε στο Σούλι.

Στη γη των ηρώων. Στη γη των Τζαβελαίων, των Μποτσαραίων και τόσων άλλων.

Ξεκινήσαμε από το φιλόξενο σπίτι του δραστήριου προέδρου του πολιτιστικού συλλόγου των Σουλιωτών κ. Δημήτρη Παππά, όπου μαζί με ειδικούς του χώρου, κάναμε την ιστορική προσέγγιση του τόπου και συνεχίσαμε στην γνωριμία με τα λαογραφικά στοιχεία της περιοχής.

Μετά πήγαμε στον τόπο, όπου είδαμε το Τετραχώρι, γνωρίσαμε στοιχεία του βίου των παλιών Σουλιωτών όπως τον χώρο που έκαναν συνέλευση, είδαμε το Κούγκι, τόπο σύμβολο για το τι έννουν οι Έλληνες με τη λέξη Ελευθερία, τα σπίτια ή ότι απέμεινε από αυτά, των ονομαστών οικογενειών των πολεμιστών, ενώ οι εκπληκτικές εικόνες δεν σταμάτησαν ούτε κατά την αποχώρησή μας με την επίσκεψη σε μύλους της περιοχής.

7. ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ

Μια από τις εκπομπές που γνωρίζουμε ότι άρεσαν στους τηλεθεατές περισσότερο, ομολογούμε και σε εμάς, ήταν η Χριστουγεννιάτικη. Εκτός του περιεχομένου της, ήταν και λόγω των ημερών.

Εκεί στο φιλόξενο κτίριο της Εταιρείας Ηπειρωτικών Μελετών παρέα με τον μεγάλο Γρηγόρη Καψάλη, τον Γιάννη Παπακώστα και την εκλεκτή παρέα τους, ανάψαμε το τζάκι, είπαμε τις ευχές μας, τα παραμύθια μας γιατί Χριστούγεννα χωρία παραμύθια δεν γίνονται και μετά τραγουδήσαμε. Τραγούδια ωραία Ηπειρώτικα. Από αυτά που όχι μια ώρα, αλλά μια ζωή δεν φτάνει να λες και να ακούς.

8. ΧΟΥΛΙΑΡΑΔΕΣ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ

Στους Χουλιαράδες συνεχίσαμε την γνωριμία μας με τον τόπο μας και την Ιστορία του.

Ονομαστό χωριό, που άφησε δυνατό το στίγμα του στο πέρασμα των χρόνων με τεχνίτες, εμπόρους, πολιτικούς, και ανθρώπους των γραμμάτων.

Οι κάτοικοι μας υποδέχτηκαν, άνοιξαν τις πόρτες και τις ψυχές τους, μας μίλησαν, μας κέρασαν και μας τραγούδησαν.

Εξέφρασαν όμως και την λύπη και την αγωνία τους για το ότι τα χωριά ερημώνουν και οι παραδόσεις σβήνουν.

Για μια ακόμη φορά όμως τονίζουμε ότι δεν θέλουμε από αυτή την άποψη να αντιμετωπίσουμε αυτό το γεγονός.

Όλα όσα ζούμε στις περιηγήσεις μας έχουν μέσα ζωή και σοφία αιώνων. Η δουλειά που πρέπει να κάνουμε είναι να τα ερμηνεύσουμε σωστά και να μην μοιρολατρούμε.

Η ζωή θα συνεχιστεί αρκεί να πάρουμε τα διδάγματά μας από αυτά.

’λλωστε με τόσο όμορφα τραγούδια που ακούσαμε και τόσο ωραίο θέαμα που αντικρίζουμε κάθε χρόνο στις «κύκλες» των πανηγυριών τους, δεν θα υιοθετούσαμε ακριβώς την άποψη ότι όλα τελείωσαν.

9.Ο ΛΑΖΑΡΟΣ ΣΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ

Εκεί κοντά στο Πάσχα, πήγαμε στο Ελληνικό, στο Λοζέτσι.

Τόπος που κρατά ζωντανά αρκετά από τα έθιμα του Πάσχα και ιδίως τα κάλαντα του Λαζάρου.

Στο μοναστήρι της Τσούκας γνωρίσαμε στοιχεία του τόπου, και μετά, στην αυλή του πάνω από τους απότομους γκρεμούς, τοπίο που σε προδιέθετε για το δράμα που περιγράφονταν στα κάλαντα του Λαζάρου, φίλοι του χωριού μας μετέφεραν σε έναν άλλο κόσμο.

10. ΕΙΚΟΣΙ ΧΡΟΝΙΑ ΤΜΗΜΑ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΩΝ ΧΟΡΩΝ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ ΔΗΜΟΥ ΙΩΑΝΝΙΤΩΝ

Στην πορεία ενός δημιουργικού συγκροτήματος και στα 20 χρόνια από την ίδρυσή του αναφερθήκαμε σε μια από τις ανοιξιάτικες εκπομπές μας.

Σε αυτή του Τμήματος Παραδοσιακών Χορών του Πνευματικού Κέντρου Δήμου Ιωαννιτών.

Μαζί με τους δασκάλους του τμήματος κ Ράπτη και Νούσια, γνωρίσαμε στοιχεία της Ιστορίας του, των σημαντικών στιγμών του, των παραστάσεων σε Ευρώπη, Αμερική, Αφρική και Ασία, τη συνεργασία με πολλές εκπομπές της κρατικής τηλεόρασης και στη συνέχεια τους σημαντικός τομείς δραστηριοποίησής του εκτός της εκμάθησης των χορών με τις οποίες κατατίθεται η άποψή του Τμήματος για τον χώρο στον 21ο αιώνα όπως: τη διοργάνωση συναυλιών, διοργάνωση σεμιναρίων, φεστιβάλ, παραστάσεων με ειδική θεματολογία, και καταγραφής της μουσικοχορευτικής κληρονομιάς πολλών περιοχών της Ελλάδας.

Ενδιαφέρουσες ήταν γενικά και οι απόψεις των χορευτών, ως νέων ανθρώπων που συνδέουν τη ζωή τους με κάτι που έχει σχέση με το παρελθόν, και τέλος των συντελεστών του Τμήματος.

11. ΜΟΥΣΙΚΗ ΤΟΥ ΠΑΡΑΚΑΛΑΜΟΥ ΚΑΙ ΨΗΦΙΑΚΟΣ ΔΙΣΚΟΣ

Στην καταγραφή της μουσικής σε μια από τις μεγαλύτερες «βρυσομάνες» μουσικών της Ηπείρου, αυτής του Παρακαλάμου ήταν αφιερωμένη η εκπομπή αυτή.

Αφορμή πήραμε από την κυκλοφορία μια πολύ ενδιαφέρουσας μουσικής έκδοσης η οποία συνοδεύονταν από ένα πλήρως ενημερωμένο βιβλίο με πολύ σημαντικές καταγραφές και αναλύσεις.

Κύριος συντελεστής της έκδοσης, ως προς το επιστημονικό της κομμάτι ήταν ο κ Βασίλης Ράπτης που ήταν και ο κύριος καλεσμένος της εκπομπής.

Μιλήσαμε μαζί του για το λόγο και τη σημασία παρόμοιων ενεργειών, τις δυσκολίες και ακούσαμε ιστορίες κατοίκων που αφορούσαν στο παρελθόν του τόπου.

Παράλληλα πολλοί από αυτούς τραγούδησαν τραγούδια που περιλαμβάνει αυτή η αξιόλογη έκδοση.

12. ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΑ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΑ

Παραδοσιακά επαγγέλματα γνωρίσαμε σε μια από τις εκπομπές μας.

Γνωρίσαμε και θυμηθήκαμε επαγγέλματα που ο Έλληνας ασκούσε με τη βοήθεια των χεριών του , κατά βάση, και με τη συμμετοχή της φαντασίας του.

Επαγγέλματα που στη συνέχεια επέφεραν τη μαζική παραγωγή, τη βιοτεχνία και τη βιομηχανία.

Με τη βοήθεια της φωτογραφίας γνωρίσαμε επαγγέλματα που έχουν σχέση με τη νομαδική ζωή, με τον κύκλο του μαλλιού, με τις οικιακές ασχολίες, το παζάρι, τα χάνια, τις μεταφορές και τόσα άλλα.

Μετά αναφερθήκαμε διεξοδικότερα σε ένα από αυτά, την αργυροχοία, επισκεπτόμενοι ένα από αυτά στην πόλη μας. Ένα επάγγελμα με πολύ μεγάλη σημασία για τα Γιάννινα και την ιστορία τους.

13. ΧΟΡΟΣ ΚΑΙ ΧΟΡΕΥΤΙΚΗ ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΠΑΙΔΙΚΩΝ ΤΜΗΜΑΤΩΝ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ

Για χορό μιλήσαμε σε αυτή την εκπομή. Για το τι είναι, πως βιώνεται, τη σχέση του χορευτή με τους οργανοπαίχτες, τον πρωτοχορευτή και τόσα άλλα.

Αφορμή ήταν η 1η συνάντηση παιδικών τμημάτων παραδοσιακών χορών Ιωαννίνων με τίτλο «τα παιδιά ζωντανεύουν την Παράδοση» που διοργάνωσε το Τμήμα Παραδοσιακών Χορών του ΠΚ Δήμου Ιωαννιτών.

Όπου συμμετείχαν εκατοντάδες παιδιά συλλόγων της πόλης όπως του ΠΚ Δήμου Ιωαννιτών, του Λυκείου Ελληνίδων Ιωαννίνων, του Πατριωτικού Συνδέσμου Καλλαρυτών, του Οργανισμού των Καλλαρυτών, της Λούτσας, του Πλατάνου και των Λακκωμάτων.

Φυσικά με την ευκαιρία αυτής της συνύπαρξης γνωρίσαμε και στοιχεία των συλλόγων που συμμετείχαν και της προσπάθειας που κάνουν για συνέχιση και αξιοποίηση των Παραδομένων.

14. Ο «ΚΥΚΛΟΣ ΖΩΗΣ» ΣΤΗΝ ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Για το πώς αντιμετωπίζονται στιγμές του «κύκλου της ζωής» μέσα από τη μουσική μας παράδοση, παρακολουθήσαμε στην εκπομπή αυτή.

Ένα από τα χαρακτηριστικά του Έλληνα είναι ότι καθ' όλη τη διάρκεια της ζωής του, σε όλους τους σταθμούς της, χόρεψε και τραγούδησε τα γεγονότα που συνέβαιναν σε αυτούς.

Νανούρισε στη γέννηση, τραγουδώντας συμμετείχε σε πολλά παιδικά παιγνίδια, ύμνησε τη αγάπη, γλέντησε τον γάμο και τραγούδησε, μοιρολόγησε, ακόμα και σ' αυτό τον Θάνατο.

Αυτό του χαρακτηριστικό του Έλληνα γνωρίσαμε μαζί σας.

Αφορμή δόθηκε από την συναυλία που διοργάνωσε το Τμήμα Παραδοσιακών Χορών του ΠΚ Δήμου Ιωαννιτών και είχε θέμα «Η Ήπειρος συναντά την Μικρά Ασία στον Κύκλο της Ζωής»

Και είδαμε και ακούσαμε πως δύο άκρες του Ελληνισμού, εκφράζονταν μέσω της μουσικής τους Παράδοσης, σε σημαντικούς σταθμούς της ζωής τους.